Loài cây hoang dại mà bao người bệnh gan tìm kiếm, cây an xoa

Cây an xoa từ bao đời nay đã là một trong những loại thảo mộc quý tại Việt Nam. Nhiều nghiên cứu đông y đã thường sử dụng cây này trong việc chữa các bệnh khác nhau trong các bệnh lý về gan, ung thư gan. Ngoài ra đây còn là vị thuốc có nhiều tác dụng tuyệt vời khác

 1. Cây an xoa

1.1. Nguồn gốc

Cây an xoa là cây thuốc còn được gọi với nhiều cái tên khác nhau như: cây dó lông, tổ kén cái hay thâu kén lông

An xoa là vị thuốc có từ lâu đời được người Campuchia khám phá và sử dụng cho đến tận ngày nay. Loại cây này mọc hoang dại rất nhiều trong rừng nên chúng ta có thể dễ dàng thu hái quanh năm bất cứ khi nào chúng ta cần đến. 

Chúng ta dễ dàng bắt gặp loại cây thuốc này ở khắp nơi, khắp các vùng trên cả nước. Trong rừng thì cây thường mọc ở những sườn núi, sườn đồi với cách nhận biết vô cùng dễ dàng

 – Ở Miền Bắc cây tập trung chủ yếu tại các tỉnh như: Bắc Cạn, Tuyên Quang, Quảng Ninh, Lai Châu với Hòa Bình…

 – Ở Miền Nam, cây xuất hiện chủ yếu và nhiều nhất tại Bình Dương, Bình Phước, Lâm Đồng hay Tây Ninh

 – Ở Miền Trung, cây an xoa nhiều nhất tại các tỉnh như Quảng Trị, Quảng Bình hay Nghệ An

Ngoài ra, ở một số tỉnh có rừng núi khác nhau cũng bắt gặp loài cây này nhưng với số lượng ít hơn. Ở đồng bằng, loài cây này cũng là thư xuất hiện nhiểu ở những tường rào hay ven sông, suối, các vùng đất phù sa hoang dã.

1.2. Đặc điểm

Cây an xoa cao trung bình từ 1 – 3m, là cây thân gỗ nhỏ, có lông, phân thành nhiều nhánh. Phần lá cây có chiều dài khoảng từ 5 – 5cm, rộng từ 3 – 7cm. Lá cây xoăn, phần đầu thon. Cả hai mặt lá đều có lông, nhưng mặt dưới của lá có màu trắng

Thời điểm cây an xoa ra hoa kết trái kéo dài từ tháng 7- 11. Khi ra hoa sẽ mọc thành cụm có màu hòng tím nằm sát gốc lá. 

Quả an xoa có hình trụ nhọn

Bộ phận dùng làm dược liệu của cây an xoa là phần thân cây và lá, Sau khi thư hái sẽ băm thành từng khúc nhỏ, rồi phơi khô để bảo quản. tùy theo mục đích sẽ được sử dụng trong những bài thuốc khác nhau

2. Cây an xoa có tác dụng gì

*) Theo đông y

Theo đông y, cây an xoa có mùi thơm nhẹ, vị gần giống trà nhưng không quá đắng như hầu hết các vị thuốc nam khác nên khá dễ uống

Từ lâu, cây an xoa đã được dùng trong nhiều bài thuốc hỗ trợ khắc phục nhiều bệnh khác nhau. Đặc biệt là bệnh liên quan đến gan điển hình như: Viên gan, xơ gan, gan có men cao, da xanh do gan yếu, tăng cường chức năng gan, thúc đẩy quá trình hồi phục khi tế bào gan bị tổn thương, ung thư gan

Ngoài ra cây an xoa còn có tác dụng khác như: 

 – Hỗ trợ thải độc cơ thể, giúp kiểm soát cân nặng

 – Hỗ trợ phòng ngừa và khắc phục các bệnh về gan

 – Phần lá cây có tác dụng tốt trong khắc phục sưng lở, mụn nhọt do gan nóng 

 – Rễ cây được dùng trong bài thuốc giải cảm mạo, giảm đau, tiêu độc, bệnh sởi, lỵ, đái rắt….

 – Cải thiện chứng mất ngủ

 – Cải thiện triệu chứng nhức mỏi hay đau lưng…

*) Theo y học hiện đại

Ngày nay có nhiiều nghiên cứu về thành phần và tác dụng của cây an xoa. các nhà khoa học đã phát hiện ra trong loại cây này chứa nhiều thành phần có lợi cho sức khỏe

 – Chất alkaloid: đây là chất kháng ung thu, có khả năng hỗ trợ ngăn chặn sự phát triển nhanh của khối u đặc biệt là gan

 – Chất Flavonoid: Đây là chất chống oxy hóa, nhờ có tác dụng tốt trong hỗ trợ bảo vệ, cứu  các tế bào gan trước tổn thương

 – Pentroleum Ether và Dichloremethame: góp phần hỗ trợ trong việc điều trị ung thư.  gan

 – Ngoài ra cây an xoa chứa một số loại enzyme và những thành phần có  tác dụng  khác giúp kháng khuẩn và có lợi cho sức khỏe 

1.3. Cây an xoa chữa bệnh gì? Các bài thuốc chữa bệnh

*) Cây an xoa chữa xơ gan

Cần chuẩn bị đầy đủ những nguyên liệu sau:

 – Cây anh xoa: 50g đã sao vàng, có thể lấy cả thân và lá

 –  Cây cà gai leo:30g

 – Cây bán chỉ liên: 15g

Cách làm: 

 – Mỗi vị thuốc trên, các bạn đen rửa sạch rồi cho vào nồi sắc có sẵn 1,5 lít nước sạch

 – Đun to lửa cho đến khi sôi thì hạ nhỏ lửa và đung trong vòng từ 15 – 20 phút thì có thể dừng lại

 – Đợi đến khi nguội là các bạn có thể lấy ra dùng hàng ngày

*) Bài thuốc hỗ trợ ung thư gan

Để hỗ trợ và có tác dụng tốt nhất cho  trị bệnh ung thư gan, trong dân gian người ta thường sử dụng  dược liệu là xạ đen kết hợp với cây an xoa. bài thuốc này cần chuẩn bị những nguyên liệu như sau

 –  Cây an xoa: 50g

 – Cây xạ đen: 50g

Cách làm; 

 – Cả hai vị thuốc này chúng ta đều có thể lấy cả thân và lá đen rửa sạch, sau đó đem cả hai thư  sao vàng hạ thổ

 – Sau khi đã sao vàng hạ  thổ xong, thì đem rửa sạch với nước lần hai. Tiếp đến, cho vào nồi sắc với 1,5l nước sạch. Khi nước sôi thì hạ lửa nhỏ đum thêm 15 phút nữa là được

Trong trường hợp người bị ung thư gan mà thể trạng mệt mỏi thì nên sắc cạn đến  còn nguyên 1 chén nước để uống có tác dụng  làm tăng hiệu quả cải thiện sức khỏe

*) Dùng cây an xoa trong  trị viêm gan B

Nguyên liệu: 

 – Cây an xoa: 30g

 – Cây mật nhân: 10g

 – Cây cà gai leo: 30g

Cách làm: 

 – Đem dược liệu sao vàng hạ thổ, sau đó đem tất cả các thư nguyên liệu cho vào nồi với 1 lít nước sạch sau khi đã rửa sạch nguyên liệu

  – Tiến hành đun sôi thì hạ lửa nhỏ đun tiếp 15 phút thì tắt bếp.

 – Gạn phần nước thuốc và uống hàng ngày

4. Cây an xoa có mấy loại

4.1. Cây an xoa tím

 – Hình dáng: cây an xoa tím có hình lá thuôn nhọn, phiến lá dày, có mép răng cưa, gân nổi phía dưới mặt lá với hai mặt lá an xoa tím đều có lông tơ

Cây an xoa tím là cây thân gôc nhỏ, hoa được mọc sát ngay của các phiến lá

Quả có lông

 – Màu sắc: Khi ra hoa, hoa có màu tím. Quả dài, nhỏ có nhiều lông giống như hình con sâu, chạm vào rất ngứa. Quả non thì có màu xanh, quả già thì có màu nâu đen bên trong có chứa nhiều hạt

 – Mùi vị: nước sắc cây an xoa tím có vị ngọt nhẹ, mùi thơm thoang thoảng hấp dẫn rất dễ uống

4.2. Cây an xoa trắng

 – Hình dáng: Nếu như cây an xoa tím có lá hình thuôn gọn thì cây an xoa trắng có phiến lá tròn hơn và to hơn thường gấp đôi so với lá cây an xoa tím, đầu lá được chia thành nhiều xẻ và có nhiều mũi nhọn. Hai mặt lá không có lông tơ và được mọc sát vào thân cây

 Cây an xoa trắng cũng thuộc cây thân gỗ nhưng lớn hơn cây an xoa tím, thân có màu xanh

Quả to và không có lông

 – Màu sắc: Theo như đúng tên gọi của nó, cây an xoa trắng có hoa màu trắng

 – Mùi vị: Ngược lại với cây an xoa tím, cây an xoa trắng không có vị ngọt mà có vị hơi chát, đắng nhẹ và có mùi hắc khó chịu

4.3. Nên dùng an xoa trắng hay tím

 Như trong nội dung bài đã viết, về cơ bản hai loại cây an xoa trắng và an xoa tím khá giống nhau. tuy nhiên, chỉ có an xoa tím mới có tác dụng trong việc chữa bệnh, được bà chế để làm thuốc.

Còn cây an xoa trắng thì vẫn chưa có nghiên cứu nào nhắc về tác dụng trị bệnh của nó. Vì vậy, trong các bài thuốc kết hợp cây an xoa đê nấu uống hoặc chữa bệnh, người ta thường chỉ dùng cây an xoa tím – đây chính là cây an xoa thật dùng để chữa bệnh

4.4. Cách phân biệt cây an xoa thật và giả

5. Những câu hỏi về cây an xoa

5.1. Cách bảo quản cây an xoa như thế nào

*) Cách bảo quản

Cây an xoa được thu hái quanh năm, đặc biệt được thư hái nhiều nhất vào từ khoảng tháng 5 đến tháng 11 hàng năm là  thời điểm cây nhiều dược tính với là phát triển mạnh nhất

 – an xoa tươi sau khi thu hoạch loại bỏ quả (quả co nhiều lông nên khi uống có thể bám vào thành ruột sẽ gây ngứa và khó chịu). Phần cành và các nhánh không để nguyên mà chặt thành từng đoạn nhỏ, còn lá nhặt riêng phơi khô 

 – Cành và nhánh đem phơi 3 – 4 nắng cho khô, lá cây an xoa chỉ cần phơi 2 nắng là được

 – Sau khi phơi khô, chúng ta đem sao vàng hạ thổ để vị của cây khi uống được thơm ngon hơn, tăng công dụng chữa bệnh tốt hơn, tiếp đến cho vào túi hoặc hộp bịt kín để bảo quản và sử dụng dần.

Một số trường hợp có dùng cây an xoa sao vàng để uống nhưng khống hạ thổ dẫn tới bệnh nhân có hiện tượng đầy bụng với khó tiêu

*) Cách sao vàng hạ thổ 

 – Chuẩn bị một chảo gang có đấy rộng càng tốt và to. Sau đó cho cây an xoa vào (thân va lá nên chia ra làm hai mẻ khác nhau)

 – Bật lửa nhỏ, đảo đều cho đến khi lá có màu vàng, thơm thì tắt bếp

 – Hạ thổ an xoa xuống dưới nền đất sạch để khoảng 5-10 phút rồi đem sắc lấy nước uống hàng ngày

 – Cách dùng này thường phát huy được tác dụng của cây một cách hiệu quả nhất giúp người uống không bị đầy bụng hay khó tiêu

5.2. Nên  dùng cây an xoa tươi hay khô 

Đối với một số loại cây dược liệu dùng dạng tươi tốt hơn, tuy nhiên đối với cây an xoa thì ngược lại. Để muốn phát huy hết tác dụng thì nó phải được  sao tẩm theo phương pháp y học cổ truyền  mới thành thuốc

Còn nếu sử sụng cây an xoa tươi không sao vàng hạ thổ trước khi sử dụng sẽ gây ra một số vấn đề như cồn cào ruột gan, đau bụng, đi ngoài hay mệt mỏi…

5.3. Uống cây an xoa kiêng ăn gì, hay lưu ý gì?

Để thu nạp hàm lượng dược chất cao nhất, đồng thời tránh gặp một số tác dụng phụ không đáng có khi sử dụng cây an xoa cần chú ý những điểm sau đây: 

 – Phụ nữ mang bâù và đang trong giai đoạn cho con bú không nên sử dụng cây an xoa dưới mọi  hình thức, tránh nguy hiểm

 – Không sử dụng cho trẻ em dưới 3 tuổi

 – Những trường hợp cơ thể dễ nhạy cảm, đã từng bị dị ứng với thảo dược hoặc bất kỳ thành phần nào của cây thì nên liên hệ hỏi ý kiến của bác sỹ trước khi sử dụng. Nếu có bất kỳ biểu hiện nào bất thường thì cần đến ngay bệnh viện nơi gần nhất

5.4. Cây an xoa có tác dụng phụ không?

 – Cây an xoa không có độc tính và cũng ít có tác dụng phụ nhưng trong thời gian sử dụng sẽ có người cảm thấy bụng hơi tức với cồn cào. 

Nếu nhận thấy dấu hiệu như vậy thì bạn vẫn có thể dùng tiếp mà không cần quá lo lắng. Đố chính là biểu hiện của việc gan đang thải độc và nội tạng đang dần được phục hồi

 – Trong trường hợp, thấy tình trạng khó chịu, í ách trong bụng kéo dài thì nên dừng lại ngay để tìm phương pháp dân gian khác có hiệu quả hơn, hoạch có thể đến bệnh việm thăm khám, tư vấn

 – Ngay cả những người không có bệnh lý về gan cũng có thể dùng cây an xoa có tác dụng sức khỏe, và hỗ trợ thêm cho hoạt động chức năng gan

 – Cây an xoa mọc tự nhiên nhiều nhưng chúng ta cũng phải tìm hiểu kỹ để không lựa chọn phải cây giả. Ngoài ra nếu chọn mua loại cây này đã qua bào chế thì nên chọn những cơ sở uy tín, đảm bảo chất lượng để tránh gây hại cho sức khỏe

 – Nếu đang sử dụng thuốc Tây thì không nên sử dụng cây an xoa ngay mà phải chờ sau 30 ngày dừng thuốc mới được sử dụng và có liệu. trình cụ thể

5.5. Đối tượng nào được sử dụng cây an xoa 

Để đảm bảo cách sử dụng cây an xoa ốt nhất, nững người dưới đây có thể sử dụng cây an xoa

 – Những người mắc các bệnh về gan, nóng gan, men gan cao, viên gan B, C và cả ung thư gan thì an xoa là một cứu cánh

 – Những người uống nhiều rượu bia, ăn thức năn nhiều dầu mỡ dẫn tới nóng gan

 – Những người mệt mỏi, đau lưng, đâu khớp, da xanh

 Ngoài ra, những người thừa cân hay bé phì đang thực hiện chế độ giảm cân  cũng nên cây an xoa